Việc tìm hiểu các thuật ngữ trong rượu vang có lẽ khá thú vị với những người đam mê. Tuy vậy, có đôi lúc bạn sẽ cảm thấy khá khó hiểu đối với một vài thuật ngữ, vì tính hình tượng của nó. Cũng như những thuật ngữ bạn thậm chí không thể nào dịch qua được tiếng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Hôm nay, Winemart sẽ cùng bạn khám phá một khái niệm như thế trong rượu vang. Đó là terroir. Vậy terroir là gì và bạn có thể hiểu nó như thế nào thì hãy cùng đón đọc bài viết dưới đây.
I. Khái niệm terroir là gì?
Terroir nói chung là tập hợp tất cả các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến cây trồng. Trong đó bao gồm đặc điểm của môi trường, tập quán canh tác và đặc tính sinh trưởng cụ thể của cây trồng.
Terroir là những yếu tố thiên thời địa lợi
Một số cây trồng chịu ảnh hưởng của terroir bao gồm cây nho làm vang; cà phê; thuốc lá; sô cô la; ớt; hoa bia; cây thùa (để làm rượu tequila và mezcal); cà chua; lúa mì; cây lá phong, trà và cần sa.
II. Mối liên hệ giữa terroir và rượu vang
Terroir trong rượu vang là những yếu tố thiên thời địa lợi tác động đến hương vị của rượu vang. Chẳng hạn như vùng khí hậu, đất đai, địa hình và phương pháp làm vang . Một số vùng trồng nho làm vang được cho là có nhiều yếu tố “terroir” hơn các vùng khác.
- Rượu vang và vintage có mối quan hệ mật thiết như thế nào?
- Quá trình oxy hóa tác động lên vang như thế nào?
- Tannin là gì? Giải mã những ẩn số trong tanin?
- Cặn trong rượu vang có nguy hiểm không?
- Sparkling là gì? Thông tin quan trọng về sparkling mà bạn cần biết
Terroir còn là một yếu tố quan trọng để đánh giá rượu vang trong hệ thống phân hạng rượu vang (AOC). Trong đó, terroir được xem như là cột mốc cho những quy định phân hạng về rượu vang ở Pháp cũng như trên thế giới.
Terroir còn là một yếu tố quan trọng để đánh giá rượu vang
Ngược lại, phân hạng AOC thể hiện trên nhãn chai rượu vang cũng cho thấy được “terroir” của vùng đất trồng nho. Cũng như môi trường sống của những trái nho tạo nên chai rượu vang đó. Hiện nay, mức độ quan trọng của terroir trong ngành công nghiệp rượu vang cũng gây ra nhiều tranh cãi.
III. Nguồn gốc của từ “Terroir”
Terroir là một trong những thuật ngữ về rượu vang được sử dụng nhiều nhất. Tuy vậy nó cũng là từ ít được hiểu nhất. Thật ra ban đầu nó được dùng để liên tưởng đến hương vị “đất” có trong rượu vang Old World Wine.
Terroir được dùng để chỉ về vị đất có trong rượu vang
Ngày nay, terroir được sử dụng để thể hiện TÊN của các vùng/ khu vực làm rượu vang. Chẳng hạn như Terroir của vùng Napa, Terroir của Bordeaux, Priorat và Washington,.. Và nó đã dần mất đi ý nghĩa ban đầu của nó. Vì thế nên bạn cần phải tìm hiểu thật kỹ về cụm từ “terroir” này. Bởi vì đây thực sự là một thuật ngữ rất có ích nếu bạn hiểu rõ.
IV. Những yếu tố cấu tạo nên “Terroir”
1. Khí hậu
Vùng trồng nho làm rượu vang về cơ bản có thể được chia thành hai loại khí hậu. Đó là khí hậu mát mẻ và khí hậu ấm áp.
Khí hậu ấm áp và khí hậu lạnh
Những trái nho được trồng ở vùng khí hậu ấm áp tạo ra lượng đường cao hơn. Và vì thế rượu vang làm ra sẽ có độ cồn cao hơn. Trong khi đó nho đến từ vùng có khí hậu mát hơn thường chứa lượng đường thấp hơn. Và trái nho cũng giữ được nhiều axit (độ chua) hơn. Lấy rượu vang theo phân vùng Oakville AVA ở Thung lũng Napa của California làm ví dụ. Khu vực này nhận được nhiều nắng và nhiệt nóng quanh năm hơn so với vùng Médoc ở Bordeaux. Vì thế nên mặc dù cả hai khu vực đều sản xuất vang Cabernet Sauvignon. Thì vùng Médoc sản xuất rượu vang Cabernet có độ axit tự nhiên nhiều hơn.
2. Đất đai
Có hàng trăm loại đất, đá và các loại khoáng khác nhau trong đất đai của các vườn nho trên thế giới. Hầu hết các loại đất trồng nho có thể được phân loại thành khoảng 5 đến 6 loại đất khác nhau. Mỗi loại đất đều sẽ ảnh hưởng đến hương vị của rượu vang theo một cách riêng.
Các loại đất trồng nho
Mặc dù không có bằng chứng khoa học nào chứng minh được độ khoáng trong đất có thể “chuyển” sang độ khoáng trong vang. Thì thật ra sự “chuyển giao” này vẫn xảy ra. Bạn có thể tưởng tượng đơn giản như đất trồng giống như một gói trà túi lọc. Mỗi ngày nó đều thấm dần những chất dinh dưỡng trong nó vào rễ cây nho.
Ví dụ, Nam Phi được biết đến với đất đá granit có tới 50 triệu năm tuổi. Đá granit có khả năng giữ nhiệt tốt. Và có thể tạo ra được rượu vang có độ axit cao. Vì thế nên đa số rượu vang đỏ Nam Phi đều có hương vị khá đậm đà. Và được miêu tả là có hương vị giống như đá granit, đá vôi và giống như bê tông ướt.
3. Địa hình
Dù bạn có tin hay không, nhưng ĐỊA HÌNH, cụ thể là độ cao ngày nay đang ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Và trở thành yếu tố quan trọng để đánh giá về chất lượng của vườn nho.
Độ cao của vườn nho ảnh hưởng đến hương vị rượu vang
Bên cạnh độ cao, những yếu tố địa lý khác cũng được quan tâm. Như vườn nho nằm trên núi, nằm trên đồi, thung lũng hay nằm xa khu dân cư. Ngoài ra còn có yếu tố hệ thực vật (như cây cối, vi khuẩn và thảo mộc) và khả năng dẫn nước vào vườn nho. Cũng ảnh hưởng đáng kể đến hương vị của rượu vang.
Lấy những vườn nho tọa lạc ở độ cao khoảng 4.000 feet so với mực nước biển ở Mendoza, Argentina làm ví dụ. Độ cao đó đã mang đến cho rượu vang Malbec của Argentina độ axit cao. Bởi vì khu vực trồng nho của vùng tuy nhận được nhiều nắng vào ban ngày.
Nhưng nhiệt độ khá mát mẻ vào ban đêm. Trong Mendoza, tiểu vùng Uco Valley nổi tiếng với nho Malbec chất lượng cao. Uco Valley cũng là địa điểm có những vườn nho cao nhất ở Mendoza.
4. Truyền thống *
(* Yếu tố này chỉ áp dụng cho một số khu vực sản xuất rượu vang truyền thống)
Các kỹ thuật sản xuất rượu vang (và trồng nho) truyền thống cũng đóng góp tạo nên terroir trong rượu vang. Mặc dù quá trình làm vang là do sự tác động của con người. Nhưng các phương pháp sản xuất rượu vang từ thời xa xưa đã có xu hướng phụ thuộc rất nhiều vào khí hậu của khu vực, đất đai và địa hình.
Ví dụ như ở Madeira, các nhà làm vang có truyền thống làm chậm lại quá trình lên men. Cũng như tạo thêm độ ngọt cho rượu vang. Bằng cách thêm rượu mạnh brandy và ủ nó trong thùng gỗ sồi được để bên ngoài trời (dưới ánh mặt trời). Điều này mang lại cho Madeira hương vị đặc trưng của khói rang và hạt dẻ.